اظهارنظر حسابرسی ، راهکاری برای فهم وضعیت مدیریت اجرایی، عملیاتی و مالی در یک شرکت به منظور تحقق اهداف از پیش تعیین شده و راستی آزمایی فعالیت ها از دیدگاه یک ناظر حقوقی قانونی اعتباردهی شده مستقل است. اظهارنظر حسابرسی، شرط لازم یا شرط کافی برای خرید یا فروش سهم نیست و صرفا، ما را در جریان رخدادهای مالی در پروژه‌ها و قراردادهای شرکت مورد حسابرسی قرار می دهد. انواع اظهارنظر و مواردی که در هر یک دخیل است را در این گزارش ارائه کردیم.
اظهارنظر حسابرسی چیست؟
اظهارنظر حسابرسی (audit comments)، انواع مختلف دارد. یک اظهارنظر، مقبول است است و یک اظهارنظر، مشروط و یک اظهار نظر مردود و گاهی، حسابرس ، اظهارنظر نمی کند.
همان طور که می‌دانید، حسابرسی (auditing)، شامل اجرای روش هایی به منظور تحقق اطلاعات و داده های افشا شده در صورت های مالی یک شرکت است و انتخاب روش، به تصمیم حسابرس بستگی دارد که شامل ارزيابی خطرهای تحريف با اهميت ناشي از تقلب يا اشتباه در صورت‌های مالی، بستگي دارد.
به منظور تشخیص این خطرها، کنترل های داخلی به منظور تهیه و ارائه صورت مالی جهت طراحی روش های حسابرسی مناسب شرایط موجود و نه به قصد اظهار نظر نسبت به اثربخشی کنترل‌های داخلی واحد تجاری، بررسی می شود.
پس در حسابرسی، ما دنبال ۲ موضوع هستیم. یکی ارزیابی مطلوب رویه های حسابداری و دیگری، راستی آزمایی برآوردهای حسابداری انجام شده و کلیت صورت های مالی.
منظور از اظهارنظر مقبول چیست؟
منظور از اظهارنظر مقبول، اظهارنظری است که حسابرس را به این درک برساند که با بررسی صورت های مالی بر اساس استانداردهای حسابداری، واحد مالی مورد رسیدگی قرار گرفته، در مختصات قابل قبول قرار دارد. در واقع، حسابرس باید این به نتیجه برسد که در بررسی وضعیت مالی، نتایج عملیات و تغییرات در وضعیت مالی را از جنبه های مختلف، ارزیابی کرده و مطابق معیارهای پذیرفته شده حسابداری است.
اظهارنظر مقبول با تعدیل نشده، زمانی رخ می دهد که صورت مالی، از هر نوع تحریفی به دور باشد.
منظور از اظهارنظر مشروط چیست؟
منظور از اظهارنظر مشروط، اظهارنظری است که بر اساس شرط بنا شده است. هر زمان، حسابرس تشخیص دهد که صورت های مالی، مشمول تحریف و نقاط مجهول است و با عواملی که رسیدگی به صورت های مالی را محدود می کند برخورد کند، اظهارنظر مشروط می کند.
اگر میزان مجهولات و تحریفات در صورت های مالی، به گونه ای باشد که دارای اثر با اهمیت اما غیر اساسی بر صورت مالی بنگاه باشد، گزارشات حسابرسان، بر اساس اظهارنظر مشروط بنا می شود. اظهارنظر مشروط حسابرسان، اظهارنظر مقبول است.
اما موارد مشروط در بند هایی ذکر می شود که معمولا مورد نظر سهامداران حقوقی یا حقوقی بنگاه قرار می گیرد تا از مدیران، مطالبه کنند. معمولا پایه اختلافات سهامداران و انتقادات آن ها از مدیران شرکت های بورسی، بر اساس بندهای مربوط به اظهارنظر مشروط حسابرسان شکل می گیرد که گاها، فضای داغی را در مجامع بورسی در فصل مجامع، شکل می دهد.
انواع اظهارنظر حسابرسی
اظهارنظر مردود
منظور از اظهارنظر مردود یا منفی، اظهارنظری است که حسابرس، بر اساس شواد و قراین و مدارک و مستنداتی که در اختیار دارد، به این درک برسد که به قدری اطلاعات، مجهول و داده ها تحریف شده است که تاثیر با اهمیت و فراگیری در ارزشیابی او از صورت های مالی داشته و او قادر به ارزشیابی و تحلیل نیست. در این حالت، گزارش حسابرسی به صورت مردود ارائه می شود.
معمولا زمانی اظهارنظر مردود ارائه می شود که تحریف داده ها، مطلوبیت کلی صورت مالی را مخدوش کند.
عدم اظهارنظر
از جمله اظهارنظر های حسابرسی، گزارش عدم اظهار نظر است. زمانی گزارش حسابرس، عدم اظهار نظر است که یا با محدودیت رسیدگی مواجه شود یا این که در صورت های مالی، ابهام فراگیر در مطلوبیت کلی صورت مالی مشاهده کند و آثار این ابهامات به قدری باشد، حسابرس قادر به بررسی صورت های مالی و اظهارنظر درست درباره آن ها طبق استانداردهای حسابداری نباشد.
در گزارش عدم اظهارنظر، حسابرسان، هیچ اظهارنظری نمی کنند. بنابراین هر وقت مشاهده کردید که حسابرس، عدم اظهار نظر اعلام کرده است، بند اظهارنظر حسابرس با جمله: «به نظر این موسسه» آغاز نمی‌شود.
اظهارنظر تعدیل شده یا تعدیل نشده
منظور از اظهارنظر تعدیل شده، همان عدم اظهارنظر، اظهارنظر مشروط و اظهارنظر مردود یا منفی است که در پاراگراف های بالا در این گزارش سایت محاسبان خبره به آن اشاره کردیم. اظهار نظر تعدیل نشده، اظهارنظر مطلوب است.
منظور از اظهارنظر تعدیل نشده، اظهارنظری است که حسابرس در بررسی صورت های مالی طبق استانداردهای حسابداری کرده و تنظیم صورت های مالی را مطلوب، توصیف می کند. در واقع زمانی حسابرس، اظهارنظر تعدیل نشده می‌کند که بر اساس نتیجه گیری او، از همه جنبه های با اهمیت، صورت های مالی بنگاه، مطابق استاندارد است.
در مقابل، اظهارنظر تعدیل شده حسابرسان زمانی است که صورت مالی، مصداق تحریف با اهمیت باشد. یعنی آن قدار داده ها و شواهد و مستندات برای ارزیابی صورت های مالی بنگاه توسط حسابرس، ناکافی و نادرست باشد که قادر به نتیجه گیری نباشد. سطح تحریفات، بایستی با اهمیت باشد تا حسابرس را به اظهارنظر تعدیل شد، سوق دهد.
طبق استاندارد ۷۰۵ که مصادیق اظهارنظرهای تعدیل شده در گزارس حسابرس مستقل را بیان کرده است، حسابرس باید اظهارنظر خود را گزارش حسابرسی تعدیل کند. همان طور که در بالا گفتیم، وجود تحریف در صورت مالی، محدودید در پی بردن به شواهد حسابرسی مطلوب و کافی و ابهام اساسی در صورت های مالی، از جمله مسائلی است که در اظهار نظر تعدیل شده نقش داشته و اظهارنظر مشروط، مردود یا عدم اظهارنظر را در پی دارد.